Acerca de

Τα δομικά χαρακτηριστικά του νέου στελέχους είναι παρόμοια με της υπόλοιπης οικογένειας των κορωνοϊών που συναντιούνται στη φύση. Η ανάλυση της γενετικής ακολουθίας του SARS-CoV-2 έδειξε ότι υπάρχει στενή συσχέτιση του νέου στελέχους με το στέλεχος κορωνοϊού σοβαρού οξέος αναπνευστικού συνδρόμου SARS (2003). Ο SARS-CoV-2 ανήκει στο γένος βήτα κορωνοϊών και έχει γενετική συσχέτιση κατά 96% με κορωνοϊούς που έχουν σαν φυσική δεξαμενή (ξενιστές) τις νυχτερίδες. Ο ιός SARS-CoV-2 έχει μέγεθος της τάξης των 100 nm και άρα είναι ορατός μόνο με το ηλεκτρονικό μικροσκόπιο, όπου διακρίνονται σωματίδια με εξογκώματα περιμετρικά της επιφάνειάς τους σαν στέμμα. Από αυτή τη χαρακτηριστική μορφή της «κορώνας» πήρε και το όνομά της η ευρύτερη ομάδα των κορωνοϊών, που ανήκει και ο SARS-CoV-2, από την Διεθνή Επιτροπή Ταξινόμησης των ιών το 1971 (Fenner & Maurin, 1976).

 

Ο ιός έχει ένα RNA γονιδίωμα ~ 30.000 βάσεων, μονόκλωνο και γραμμικό (Lalchhandama, 2020). Περιβάλλεται από μία μεμβράνη που προέρχεται από το κύτταρο που έχει μολύνει. Πάνω σε αυτή τη μεμβράνη υπάρχουν διάφορες πρωτεΐνες. Οι δομικές πρωτεΐνες του SARS-CoV-2 περιλαμβάνουν την γλυκοπρωτεΐνη της μεμβράνης (Μ – από το "Membrane", "μεμβράνη"), την πρωτεΐνη του φακέλου του ιοσωμάτιου (Ε - "Envelope, "φάκελος"), την πρωτεΐνη του νουκλεοκαψίδιου (Ν - "Nucleocapsid", "νουκλεοκαψίδιο") και την πρωτεΐνη από την ακίδα του ιού (S - "Spike", "ακίδα"). Ένα σωματίδιο κορωνοϊού έχει κατά μέσο όρο 74 ακίδες, οι οποίες έχουν μέγεθος περίπου 20 nm (νανόμετρα). Η πρωτεΐνη Spike της ακίδας είναι η πιο χαρακτηριστική, που δίνει και την εικόνα της κορώνας, και η πιο σημαντική για την παθολογία του ιού, γιατί μέσω αυτής αλληλεπιδρά με έναν υποδοχέα των κυττάρων του ανθρώπου και εισέρχεται σε αυτά: η πρωτεΐνη-ακίδα συνδέεται με μία πρωτεΐνη που βρίσκεται στην επιφάνεια των ανθρώπινων κυττάρων (την ACE2), ξεκινώντας έτσι μια διαδικασία που έχει ως αποτέλεσμα την ενσωμάτωση του ιού στα κύτταρά μας. Στη συνέχεια απελευθερώνει το RNA του στα κύτταρά μας και χρησιμοποιεί τον γενετικό μας μηχανισμό για να αναπαραχθεί, ο οποίος με τη σειρά του απελευθερώνει περισσότερο ιό στο σώμα μας. 

 

Άμεσα, μόλις έγινε η γνωστή η αλληλούχιση του γονιδιώματος του ιού, πάνω από 200 εργαστήρια και εταιρίες ξεκίνησαν τις προσπάθειες για να αναπτύξουν αποτελεσματικά και ασφαλή εμβόλια έναντι του ιού. Πιο συγκεκριμένα, έως τον Φεβρουάριο του 2021 έχουν υπάρξει 299 υποψήφια εμβόλια, 223 βρίσκονταν σε προκλινικές έρευνες, 72 υποψήφια εμβόλια βρίσκονταν σε κλινικές δοκιμές, συμπεριλαμβανομένων 21 σε κλινικές δοκιμές Φάσης Ι, 25 σε κλινικές δοκιμές Φάσης Ι – ΙΙ, 6 σε κλινικές δοκιμές Φάσης ΙΙ και 20 σε κλινικές δοκιμές Φάσης ΙΙΙ. Οι δοκιμές για τέσσερις άλλες υποψηφιότητες τερματίστηκαν, λαμβάνοντας υπόψη τα πρώτα αποτελέσματα στη συσχέτιση οφέλους/ζημίας (Shrotri et al., 2021).

 

Η κλινική δοκιμή είναι ένα ιατρικό πείραμα, κατά το οποίο σε συγκεκριμένο αριθμό εθελοντών δοκιμάζεται μία θεραπευτική αγωγή για να διαπιστωθεί η αποτελεσματικότητά της και να προσδιοριστεί η τοξικότητά της (ανεκτικότητα, ασφάλεια). Σε γενικές γραμμές, οι κλινικές δοκιμές έχουν τρεις υποχρεωτικές φάσεις: την πρώτη, τη δεύτερη και την τρίτη. Όλες οι κλινικές μελέτες που διεξάγονται παγκοσμίως καταχωρίζονται σε μία βάση δεδομένων, στην οποία κάθε ενδιαφερόμενος μπορεί να ανατρέξει για εξεύρεση πληροφοριών: www.clinicaltrials.gov. Οι κλινικές μελέτες που διεξάγονται στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης καταχωρίζονται στο: https://www.clinicaltrialsregister.eu/.

 

Στις ενδιάμεσες αναλύσεις κλινικής δοκιμής Φάσης III, αρκετά εμβόλια COVID-19 κατέγραψαν αποτελεσματικότητα έως και 95% στην πρόληψη συμπτωματικών λοιμώξεων COVID-19. Από αυτά, μέχρι τον Μάρτιο του 2021, δέκα εμβόλια είχαν εγκριθεί από τουλάχιστον μία εθνική ρυθμιστική αρχή για δημόσια χρήση: δύο εμβόλια RNA (το εμβόλιο Pfizer-BioNTech και το εμβόλιο Moderna), τρία συμβατικά αδρανοποιημένα εμβόλια (BBIBP-CorV, Covaxin και CoronaVac), τέσσερα εμβόλια ιικού φορέα (Sputnik V, το εμβόλιο Oxford-AstraZeneca, Convidicea και το εμβόλιο Johnson & Johnson) και ένα εμβόλιο πεπτιδίου (EpiVacCorona) (Wikipedia, 2021).

 

 

​

Πηγές:

1. Γαριού Α. (2021). «Αναδυόμενες ασθένειες και εμβόλια: Ευαισθητοποίηση και ενημέρωση στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση». Πτυχιακή εργασία. Πάτρα: Πανεπιστήμιο Πατρών-Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης και Κοινωνικής Εργασίας

2. Χρηστάκης, Ν. (2020). Το βέλος του Απόλλωνα. Οι βαθιές και μακροχρόνιες επιτπώσεις της πρόσφατης πανδημίας στον τρόπο που ζούμε. Αθήνα: Κάκτος

3. Fenner, F., Maurin, J. (1976). The classification and nomenclature of viruses. Archives of Virology, 51(1-2), 141–149

4. Lalchhandama, K. (2020). The chronicles of coronaviruses: the electron microscope, the doughnut, and the spike. (REVIEW ARTICLE). Science Vision 20 (2), 78-92, https://doi.org/10.33493/scivis.20.02.03

5. Shrotri, Swinnen, Kampmann, Parker (2021). An interactive website tracking COVID19 vaccine development. Lancet Glob Health; 9(5): e590-e592.                                                                  https://vac-lshtm.shinyapps.io/ncov_vaccine_landscape/

6. Wikipedia (2021). Εμβόλιο COVID-19. Ανακτήθηκε από: https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%95%CE%BC%CE%B2%CF%8C%CE%BB%CE%B9%CE%BF_COVID-19#cite_note-:15-2

​