Αριθμός επισκέψεων
Άξονες προσέγγισης του ζητήματος με όρους Εκπαίδευσης
για το Περιβάλλον και την Αειφορία
Στη σελίδα αυτή σημειώνονται ενδεικτικά κάποιες θεματικές προσεγγίσεις του ζητήματος των πανδημιών, οι οποίες θα μπορούσαν να οδηγήσουν στη διερεύνηση και κατανόηση του θέματος σε βάθος, τόσο ως προς τις συνθήκες, τα αίτια και τους παράγοντες που συμβάλλουν στην εκδήλωση των πανδημιών, όσο και ως προς τις συνέπειες που έχουν αλλά και τα μέτρα που μπορούν να ληφθούν ώστε να εκλείψουν ως απειλή στο μέλλον.
Η Περιβαλλοντική Εκπαίδευση/Εκπαίδευση για το Περιβάλλον και την Αειφορία (ΠΕ/ΕΠΑ), στην προσέγγιση των περιβαλλοντικών προβλημάτων, θεωρεί το περιβάλλον ως μία οργανωμένη λειτουργική ολότητα, η οποία εξελίσσεται και διαφοροποιείται στο χρόνο και στο χώρο μέσα από την αλληλόδραση ποικίλων παραγόντων και διαστάσεων: φυσικών, βιολογικών, κοινωνικών, ιστορικών, πολιτικών, πολιτισμικών και οικονομικών. Μέσω της συστημικής σκέψης που καλλιεργεί, επιδιώκει να εντοπίσει τις διαφορετικές διαστάσεις και προσεγγίσεις που συγκροτούν ένα ζήτημα, να αναδείξει σχέσεις και διαδράσεις, να επιτύχει μια σφαιρική και συνολική διερεύνηση των ζητημάτων. Το φυσικό περιβάλλον, η κοινωνία και η οικονομία αποτελούν τρία ισότιμα μεταξύ τους συστήματα, αλληλεξαρτώμενα και αλληλεπικαλυπτώμενα, η καλή λειτουργία των οποίων σε τοπικό και διεθνές επίπεδο είναι αναγκαία για την επίτευξη της αειφορίας, της αναγκαίας αυτής συνθήκης για ένα βιώσιμο μέλλον.
Πανδημίες και διαχείριση φυσικών πόρων
-
Με ποιο τρόπο, για ποιο σκοπό, από ποιον και γιατί χρησιμοποιείται το φυσικό κεφάλαιο;
-
Γιατί πραγματοποιούνται όλες αυτές οι τεράστιες αποδασώσεις και πώς σχετίζονται με την ανάδυση επιδημιών και πανδημιών;
-
Πώς σχετίζεται η απώλεια βιοποικιλότητας με την εμφάνιση ζωωνόσων;
-
Γιατί έχει αυξηθεί η συχνότητα επαφών ανθρώπων και κατοικιδίων ζώων με φυσικές δεξαμενές πιθανών ζωωνόσων;
Πανδημίες και παραγωγή προϊόντων
-
Είναι η παραγωγή οικολογικά αειφόρος, είναι κοινωνικά χρήσιμη, καλύπτει βασικές ανάγκες των ανθρώπων;
-
Ποιες είναι οι σχέσεις ανάμεσα στην παραγωγή και στη συσσώρευση πλούτου από τη μια και σε μη αειφόρες αναπτυξιακές πρακτικές από την άλλη;
-
Ποιες είναι οι σχέσεις ανάμεσα στην παραγωγή φτώχειας και σε μη αειφόρες αναπτυξιακές πρακτικές;
-
Είναι βιώσιμα τα συστήματα παραγωγής τροφίμων; Εφαρμόζονται ανθεκτικές γεωργικές πρακτικές που να αυξάνουν την παραγωγικότητα και την παραγωγή, να συμβάλλουν στη διατήρηση των οικοσυστημάτων, να ενισχύουν την ικανότητα προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή, στα ακραία καιρικά φαινόμενα, στην ξηρασία, στις πλημμύρες και άλλες καταστροφές, και να βελτιώνουν σταδιακά την ποιότητα της γης και του εδάφους;
Πανδημίες και κλιματική αλλαγή
-
Πώς οι μεταβολές του κλίματος σχετίζονται με την εμφάνιση επιδημιών;
-
Πώς η αλλαγή του κλίματος συμβάλλει στη μετάδοση λοιμωδών νοσημάτων;
-
Πώς η αλλαγή του κλίματος δυσχεραίνει τη διαχείριση της υγειονομικής κρίσης;
-
Ενσωματώνονται μέτρα για την κλιματική αλλαγή στις εθνικές πολιτικές, τις στρατηγικές και τους σχεδιασμούς τους;
-
Βελτιώνεται η εκπαίδευση, ευαισθητοποίηση, καθώς και η θεσμική ικανότητα και η ικανότητα των πολιτών σχετικά με θέματα που αφορούν τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής, την προσαρμογή, τη μείωση των επιπτώσεων και την έγκαιρη προειδοποίηση;
Πανδημίες και άγρια ζωή
-
Ποια η σχέση του σύγχρονου ανθρώπου με την άγρια ζωή;
Πανδημίες και κοινωνία
-
Με ποιους τρόπους οι κοινωνίες και η διεθνής πολιτική κοινότητα αντιμετωπίζουν την επίλυση περιβαλλοντικών και κοινωνικών προβλημάτων και πώς διαχειρίζονται ζητήματα σχετικά με την αειφόρο ανάπτυξη;
-
Υπάρχουν συγκρούσεις και γιατί;
-
Έχει ο πολίτης την εξουσία ώστε να συμμετέχει στη διαμόρφωση και τη λήψη αποφάσεων;
-
Ποιες αιτίες κρύβονται πίσω από τις κοινωνικές ανισότητες μεταξύ ηπείρων και εισοδηματικών ομάδων, μεταξύ αναπτυγμένου και αναπτυσσόμενου κόσμου;
Πανδημίες και εξουσία/λήψη αποφάσεων
-
Πώς λαμβάνονται οι σχετικές αποφάσεις για τη χρήση της φύσης, τη διαχείριση του περιβάλλοντος και τις κοινωνικές πολιτικές, από ποιον και βάσει ποιων διαδικασιών και κανόνων;
-
Εντάσσονται περιβαλλοντικές συνιστώσες στις κοινωνικές και οικονομικές αναπτυξιακές πολιτικές;
-
Ποιος ο ρόλος των κοινωνικών θεσμών (οικογενειακοί, οικονομικοί, πολιτικοί, εκπαιδευτικοί, θρησκευτικοί) στη διαχείριση της πανδημίας;
Πανδημίες και αστικοποίηση
-
Πού εκδηλώθηκαν τα περισσότερα κρούσματα και πού καταγράφηκαν οι πεισσότεροι θάνατοι; Στην περιφέρεια ή στα μεγάλα αστικά κέντρα; Σε σύγχρονες οργανωμένες οικιστικές δομές ή στις παραγκουπόλεις;
-
Πώς οι συνθήκες ζωής στα αστικά κέντρα σχετίζονται με τις θανατηφόρες επιπτώσεις των επιδημιών;
-
Είχαν όλοι ανεξαιρέτως ίσες δυνατότητες πρόσβασης σε δημόσια αγαθά, όπως ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, καθαρό πόσιμο νερό και καθαρό περιβάλλον;
-
Πώς σχετίζονται με την πανδημία η ποιότητα της ατμόσφαιρας και τα επίπεδα ατμοσφαιρικής ρύπανσης;
Πανδημίες και παγκοσμιοποίηση
-
Πώς τα αυξημένα ταξίδια και οι διεθνείς μεταφορές -μεγάλη αύξηση διεθνούς κινητικότητας- σχετίζονται με την εμφάνιση επιδημιών και πανδημιών;
-
Ποιες και ποιων ανάγκες εξυπηρετεί η παγκοσμιοποίηση;
Πανδημίες και κατανομή/ανακατανομή φυσικών πόρων
-
Πώς κατανέμονται και ανακατανέμονται οι φυσικοί πόροι, η εργασία και ο παραγόμενος πλούτος, βάσει ποιων αρχών και μεθόδων;
-
Υπάρχουν κοινωνικές ανισότητες, με ποιο τρόπο διαμορφώνονται και εξελίσσονται;
-
Με ποιους τρόπους θα μπορούσαμε να εξασφαλίσουμε αειφόρο ανάπτυξη και δίκαιη κατανομή πλούτου στην κοινωνία;
Πανδημίες και αξίες
-
Ποιες αξίες αναδείχτηκαν με το ξέσπασμα της πανδημίας και τη διαχείριση της κρίσης;
-
Ποια θέση κατέχουν στον σύγχρονο αξιακό κώδικα φυσικό περιβάλλον, κοινωνία και οικονομία;
-
Ποιες αξίες θα μπουρούσαν να ανιχνευτούν και να προσδιορίσουν το σύγχρονο τρόπο ζωής;
-
Υπάρχει και σε ποιο βαθμό εφαρμογή των επιταγών της Περιβαλλοντικής Ηθικής στην εποχή μας;
Πανδημίες και πρότυπα ζωής
-
Ποια η σχέση του σύγχρονου ανθρώπου με τη φύση;
-
Με ποιους τρόπους η κουλτούρα και η ιδεολογία αφενός αντανακλούν και αφετέρου επηρεάζουν τις απόψεις μας για τη φύση, την κοινωνία και το περιβάλλον και τις απόψεις για τις σχέσεις ανθρώπου-κοινωνίας-φύσης; Πώς διαμορφώνονται τα πρότυπα ζωής; Ποιους εξυπηρετούν;
-
Ποια τα περιθώρια αντίδρασης των πολιτών και πώς μπορούν να συμβάλουν στην αλλαγή προτύπων ως προς την οικονομική ανάπτυξη/μεγέθυνση;
-
Πώς νοηματοδοτούν την αειφορία;
Πανδημίες και υγεία
-
Τοπικό ή παγκόσμιο ζήτημα η υγεία; Ατομικό ή συλλογικό αγαθό;
-
Δημόσια ή ιδιωτική υγεία;
-
Πού οφείλεται η υποβάθμιση των δομών δημόσιας υγείας;
-
Η εμπειρία της Covid-19 δείχνει να αποτελεί δίδαγμα προς τις κυβερνήσεις να επενδύσουν στην οικοδόμηση γερών υποδομών δημόσιας υγείας, ιδιαίτερα στις χώρες του αναπτυσσόμενου κόσμου;
-
Ποιες οι ψυχολογικές επιπτώσεις της πανδημίας;
Πανδημίες και κοινωνική οργάνωση
-
Πώς η κοινωνική οργάνωση μπορεί να συμβάλει στη διαχείριση κρίσεων;
-
Πώς η κοινωνική οργάνωση συνδέεται με την υπάρχουσα δομή εξουσίας και ποιες μορφές κοινωνικής οργάνωσης προωθούνται;
-
Με ποιους τρόπους οι κοινωνίες και η διεθνής πολιτική κοινότητα διαχειρίστηκαν την υγειονομική κρίση;
-
Ποιοι σήκωσαν το βάρος της πανδημικής κρίσης και ποια η θέση τους στο κοινωνικό πλέγμα;
-
Υπάρχει εφαρμογή κατάλληλων εθνικών συστημάτων και μέτρων κοινωνικής προστασίας για όλους, συμπεριλαμβανομένων των κατώτατων ορίων κοινωνικής προστασίας (φτωχοί και ευάλωτοι), ώστε να παρέχεται ουσιαστική κάλυψη σε όλους ανεξαιρέτως;
Πανδημίες και ανθρώπινα δικαιώματα
-
Καθώς οι κυβερνήσεις σχεδόν όλων των χωρών του κόσμου παίρνουν πρωτοφανή μέτρα για την καταπολέμηση της πανδημίας του κορωνοϊού, ποια τα όρια των παρεμβάσεων στις ατομικές ελευθερίες και τα δικαιώματα των πολιτών;
-
Ατομικά δικαιώματα - συλλογικά δικαιώματα
-
Ατομικό συμφέρον - δημόσιο συμφέρον
-
Ατομική δράση - συλλογική δράση
Πανδημίες και παραπληροφόρηση-συνωμοσιολογία
-
Γιατί εκδηλώνεται το φαινόμενο αυτό, και μάλιστα σε μεγάλο βαθμό, αν και στην εποχή μας είναι πρωτοφανής η συσσώρευση επιστημονικής γνώσης και ιλιγγιώδης η τεχνολογική ανάπτυξη που δίνει δυνατότητα άμεσης πρόσβασης στην πληροφορία;
-
Υπάρχει σχεδιασμός και πολιτική βούληση για την αντιμετώπιση του φαινομένου;
-
Ποιος είναι ο βαθμός εμπιστοσύνης στους θεσμούς και στους εκπροσώπους τους;
-
Ποιος ο ρόλος της επιστήμης και της εκπαίδευσης στην ανάδειξη των γεγονότων και την εξάλειψη των δεισιδαιμονιών;
Πανδημίες και Τέχνη
-
Πώς οι κειμενικές, λογοτεχνικές, ζωγραφικές κλπ αναπαραστάσεις της Τέχνης παρέδωσαν το αποτύπωμα των πανδημιών στην ιστορία των λαών;
-
Η ιστορία των πανδημιών δημιούργησε ιστορική συνείδηση, η οποία θα μπορούσε να βελτιώσει την ποιότητα ζωής των ανθρώπων;
-
Η πρόσφατα βιωμένη εμπειρία της Covid-19 πώς θα μπορούσε να αποτελέσει παράδειγμα προς ένα μέλλον αξιοβίωτο;
Πανδημίες και οικονομία
-
Ποιες μορφές οικονομικής ανάπτυξης προωθούνται από τις κυβερνήσεις και ποιες μορφές περιβαλλοντικής και κοινωνικής πολιτικής;
-
Πώς η οικονομική μεγέθυνση συντελεί στην ανάδυση επιδημιών και πανδημιών;
-
Η οικονομική ανάπτυξη παρέχει βιώσιμες θέσεις εργασίας;
-
Η οικονομική ανάπτυξη συντελείται χωρίς αποκλεισμούς, προάγει την ισότητα; Έχουν όλοι, άνδρες και γυναίκες, ιδίως οι φτωχοί και ευάλωτοι, έχουν ίσα δικαιώματα πρόσβασης σε οικονομικούς πόρους καθώς και πρόσβαση σε βασικές υπηρεσίες, στην ιδιοκτησία και στον έλεγχο της γης, όπως και σε άλλες μορφές ιδιοκτησίας, στην κληρονομιά, στους φυσικούς πόρους, στις κατάλληλες νέες τεχνολογίες, στις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες, συμπεριλαμβανομένων των μικροχρηματοδοτήσεων;
-
Ο τρόπος που κτυπά ο κορωνοϊός είναι ίδιος στις διάφορες κοινωνικοοικονομικές ομάδες;
-
Η φτώχεια (πείνα, υποσιτισμός, περιορισμένη πρόσβαση στην εκπαίδευση και σε άλλες βασικές υπηρεσίες, κοινωνική διάκριση και αποκλεισμός, απουσία συμμετοχής στη λήψη αποφάσεων κ.ά) πώς μπορεί να παλέψει την πανδημία;
Πανδημίες και διατροφή
-
Πώς σχετίζεται η διατροφή μας με την έξαρση των πανδημιών;
-
Τι άλλαξε στις διατροφικές μας συνήθειες και τον εφοδιασμό τροφίμων, ποιες και ποιων ανάγκες καλύπτουν αυτές οι αλλαγές;
-
Ποια προβλήματα υπάρχουν πίσω από τα εντατικά συστήματα εκτροφής ζώων;
Πανδημίες και κατανάλωση
-
Οι ανάγκες που καλύπτουμε είναι υπαρκές ή κατασκευασμένες;
-
Υπάρχει όριο στα προσωπικά και κοινωνικά επίπεδα κατανάλωσης;
-
Γιατί παγκόσμια προωθείται η υπερκατανάλωση;
-
Τα προϊόντα που καταναλώνουμε έχουν ενσωματώσει τις αρχές της προστασίας του περιβάλλοντος και της κοινωνικής δικαιοσύνης;
-
Τι περιβαλλοντικό, οικονομικό και κοινωνικό κόστος ενσωματώνουν;
Το 2015, οι παγκόσμιοι ηγέτες ενέκριναν ομόφωνα την Ατζέντα 2030 για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη. Σύμφωνα με τον Αντόνιο Γκουτέρες, ΓΓ του ΟΗΕ, οι 17 στόχοι για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη είναι το μονοπάτι που μας οδηγεί σε έναν κόσμο δικαιότερο, πιο ειρηνικό και ευημερούντα, και σε έναν υγιή πλανήτη. Είναι επίσης μια πρόσκληση για αλληλεγγύη μεταξύ των γενεών. Το ξέσπασμα της πανδημίας Covid-19 ωστόσο δημιούργησε μια νέα πρωτοφανή κατάσταση, την οποία όλα τα κράτη έχουν κληθεί να διαχειριστούν. Πώς συσχετίζεται
ο Covid-19 με τους στόχους της Βιώσιμης Ανάπτυξης και πώς επιδρά στην επίτευξή τους;
Η πανδημία οδήγησε σε ύφεση την παγκόσμια οικονομία, σε κλείσιμο των επιχειρήσεων, σε ανεργία, σε φτωχοποίηση μεγάλων πληθυσμιακών ομάδων...
Όπως όλες οι μολυσματικές ασθένειες, ο τρόπος που κτυπά ο κορωνοϊός δεν είναι ο ίδιος στις διάφορες κοινωνικοοικονομικές ομάδες. Η πανδημία ανέδειξε υπάρχουσες διαφορές και ανισότητες αλλά καλλιέργησε και καινούριες...
Ενώ ήδη 1 στους 9 ανθρώπους παγκοσμίως (795 εκατομμύρια) υποσιτίζεται, η πανδημία φτωχοποίησε ακόμα περισσότερες πληθυσμικακές ομάδες...
Οι συνθήκες ζωής στα αστικά κέντρα του ολοένα και αυξανόμενου και μαζικά φτωχοποιημένου παγκόσμιου πληθυσμού σχετίζονται με τις θανατηφόρες επιπτώσεις των επιδημιών...
Η εμφάνιση της Covid-19 ανέδειξε τους τρόπους με τους οποίους η έντονη ανισότητα και η έλλειψη καθολικής υγειονομικής περίθαλψης υπονομεύουν την καλή υγεία και την ευημερία της κοινωνίας, ενώ καθιστούν ακόμα πιο δύσκολη την επίτευξη του στόχου εξάλειψης ενός μεγάλου φάσματος ασθενειών...
Τα παραγωγικά και καταναλωτικά μας πρότυπα ευθύνονται σε πολύ μεγάλο βαθμό για τις συνθήκες που ευνοούν την εκδήλωση πανδημιών...
Ο Covid-19 έκλεισε τα σχολεία για μεγάλα διαστήματα, καθώς αυτό κρίθηκε ως ένα αναγκαίο μέτρο προκειμένου να σπάσουν οι αλυσίδες μετάδοσης του ιού... Ακόμα και στις περιπτώσεις κρατών που εφαρμόστηκε εξ αποστάσεως
εκπ/ση, δεν ήταν εφικτή η πρόσβαση σε όλους...
Η κλιματική αλλαγή δημιουργεί ακόμα μεγαλύτερους πληθυσμούς φτωχών και ευάλωτων ανθρώπων, και είναι αυτοί που πλήττονται περισσότερο σε μία πανδημία. Πώς η παγκόσμια κλιματική αλλαγή θα επηρεάσει μελλοντικές-πολύ πιθανές-πανδημίες και την ικανότητά μας να ανταποκρινόμαστε σε αυτές;
Οι συνθήκες που δημιουργεί η πανδημία πλήττουν δυσανάλογα χώρες και κοινωνίες σε κάθε γωνιά του κόσμου, στις οποίες οι γυναίκες και τα κορίτσια συνεχίζουν να υφίστανται διακρίσεις και βία, επιδεινώνοντας ακόμα περισσότερο τη θέση τους...
Η περίοδος των περιορισμών μετακίνησης σε στεριά και θάλασσα λόγω του κορονοϊού, παρόλες τις πολυάριθμες δυσκολίες που προκάλεσε σε όλους μας, αποτέλεσε μία ευκαιρία για τα φυσικά οικοσυστήματα και τα είδη που ζουν σε αυτά να επανέλθουν έως ένα βαθμό από την έντονη πίεση που ασκούν οι άνθρωποι...
Σε μια πανδημία η έλλειψη νερού,
που είναι προϋπόθεση καλής υγιεινής, κρίνεται καθοριστική, ωστόσο πόσοι έχουν πρόσβαση σε νερό και μάλιστα πόσιμο;...
Οι αποδασώσεις, η ερημοποίηση τεράστιων εκτώσεων γης και μια σειρά από δραστηριότητες που υποβαθμίζουν τα οικοσυστήματα, δεν λειτουργούν παρά ως επιταχυντές ανάδυσης επιδημιών...
Η εξάρτηση της ενέργειας από τα ορυκτά καύσιμα, σε έναν φαύλο κύκλο συνεχούς αύξησης των ενεργειακών μας αναγκών και του ενεργειακού κόστους, συμμετέχει καθοριστικά στην υποβάθμιση του φυσικού περιβάλλοντος και στη δημιουργία συνθηκών εκδήλωσης επιδημιών και πανδημιών...
Οι συνθήκες που δημιουργεί η πανδημία πλήττουν δυσανάλογα χώρες που μαστίζονται από πολέμους και απουσία κράτους δικαίου και θεσμών που να επιτρέπουν ισότιμη πρόσβαση στη δικαιοσύνη σε όλους, επιδεινώνοντας ακόμα περισσότερο την κατάστασή τους...
Σε ολόκληρο τον κόσμο πολλοί άνθρωποι έχασαν τη δουλειά τους και τα μέσα βιοπορισμού τους. Η οικονομική κατάρρευση, η ύφεση όπως ονομάζεται, είναι χαρακτηριστικό των πανδημιών...
Όπως όλες οι συλλογικές απειλές, οι επιδημίες απαιτούν αλληλεγγύη και συνεργασία. Οι πανδημίες, παράλληλα με τα προβλήματα που πυροδοτούν, προβάλλουν και την ευκαιρία-αν όχι την αναγκαιότητα-να συνεργαστούμε. Αναδεικνύουν τις αδυναμίες αλλά και την ανθρωπιά που μας ενώνουν...
Ένας τρόπος για να μετριαστούν τα δεινά που θα προκληθούν από μια μελλοντική πανδημία είναι να επενδύσουμε στην οικοδόμηση βιώσιμων πόλεων & γερών υποδομών δημόσιας υγείας. Οι συνέπειες των πανδημιών υπήρξαν και θα συνεχίσουν να είναι μακράν χειρότερες σε περιοχές λιγότερο ικανές να ανταποκριθούν...
Οι πανδημίες δεν θα τελειώσουν.
Αναμφίβολα θα έρθουν κι άλλες. Μια πανδημία μπορεί να προκληθεί από έναν παλιό και γνωστό εχθρό, όπως η γρίπη, ή να προκύψει από μια νέα πηγή - μια ζωονόσο που θα περάσει στους ανθρώπους, ίσως.
Πώς θα αντιμετωπίσει ο κόσμος τις πανδημίες στο μέλλον;
Είναι πολύ πιθανό να αναδυθούν μοτίβα που εδραιώθηκαν από παλιά. Πώς θα επηρεάσουν όμως οι νέες προκλήσεις, όπως η παγκόσμια κλιματική αλλαγή, τις μελλοντικές πανδημίες και την ικανότητά μας να ανταποκρινόμαστε σε αυτές;
Καθώς το κλίμα θα γίνεται θερμότερο είναι πολύ πιθανό τα κουνούπια-φορείς ασθενειών, για παράδειγμα, να αρχίσουν να ζουν σε νέες περιοχές. Οι αυξανόμενες θερμοκρασίες των ωκεανών ενδέχεται να δημιουργήσουν έναν εκτεταμένο οικότοπο για τη χολέρα. Και καθώς ολοένα και περισσότερες έρευνες καταδεικνύουν τη σύνδεση μεταξύ της περιοδικής αύξησης της θερμοκρασίας στην Κεντρική Ασία και της άφιξης της πανώλης στην Ευρώπη κατά την ύστερη μεσαιωνική περίοδο,
καλό θα ήταν να δώσουμε μεγαλύτερη προσοχή και σε άλλα ιστορικά παραδείγματα σύνδεσης κλιματικής αλλαγής και νόσου
(McMillen, 2020).